Het heeft een naam, kennelijk. Het fenomeen dat je als mens gebukt gaat onder de sombere toekomstverwachting voor de planeet, als gevolg van de klimaatverandering. Die we voornamelijk zelf veroorzaken. En dat laatste, dat is vooral waar ik depressief van word.
Ik kijk naar het nieuws, en verbaas me over de insteek: het gaat voornamelijk over zielige toeristen die bij het zwembad moeten slapen en ‘zich-net-een-asielzoeker-voelen’. Of hun dure bolide met hagelschade naar huis moeten laten transporteren. Of hun kleding achter moeten laten tijdens een overstroming. En waar ze nou de volgende vakantie heen gaan. Hoe ze zich beter kunnen verzekeren, hoe ze het beste kunnen boeken. Luxeproblemen, heet dat. Het gaat nauwelijks over de lokale bevolking. De natuur. De gevolgen op korte en lange termijn. De manier waarop de ene ramp nog sneller leidt tot een volgende. En terwijl m’n hart samenknijpt, stel ik me voor dat ik daar zelf sta. Want ik hou ook van reizen. En ik zou mezelf denk ik ook zielig voelen, als m’n vakantie op die manier in een drama uitmondt. Ik ben bang dat ik geen haar beter ben…
Dus ik voel me behoorlijk schuldig. En gedeprimeerd.
Er is geen therapie voor klimaatdepressie, hoewel dat wel weer driftig aangeboden wordt onder allerlei hippe termen. Het is trendy. Maar het is geen ziekte of afwijking, het is de realiteit. Daar valt op zich niet zoveel aan te doen. Je kunt er op een andere manier naar kijken, maar het is nog steeds de waarheid.
En misschien valt het mee. Misschien komen we tot bezinning, weten we het afglijden iets af te remmen, weten we ons aan te passen en veranderingen door te voeren. Misschien. Ik ben op zich meestal optimistisch, vooral als het gaat om “tot bezinning komen”. Ik hou altijd hoop, dat het gezonde verstand, of het recht, of de natuur zegeviert, dat soort dingen. Maar mijn depressie, als ik het zo mag noemen, zit ‘m ergens anders in.
Het is het schuldgevoel. Het bewustzijn dat, bij alles wat ik doe, de aarde er op achteruit gaat. Dat ik keuzes maak, en dat die lang niet altijd de ‘goede’ zijn. En zo brengt het altijd-overal-over-nadenken-en-het-juiste-willen-doen met dat rare brein (liefkozend blijf ik het m’n RFM noemen ;-)) me weer eens in een lastig parket. Ik wil geen fouten maken. Maar doe het toch. En vaak. Dus ik voel me schuldig. En ongedisciplineerd. En egoïstisch. En lui.
Maar ik wil gewoon van het leven genieten.
Ik sus m’n geweten af en toe dan maar, met kleine dingen. Soms levert het weinig tot niets op, voor de planeet. Soms weet ik het niet eens, omdat het te ingewikkeld is, en er te veel factoren in het spel zijn. (Dat neem ik mezelf dan trouwens niet kwalijk, het is vaak gewoon te moeilijk om achter de waarheid te komen, met alle commerciële belangen en verdienmodellen en greenwashing en corruptie. Wat me weer brengt bij het verbijsterende fenomeen dat de overheid vervuilende en giflozende bedrijven gewoon toestaat…) Maar het gaat mij in ieder geval om het gebaar, de gewoonte, de instelling, om niet zomaar alles te doen zonder erover na te denken welke gevolgen het heeft. En dan vind ik het vooral interessant om te zoeken naar dingen die eigenlijk helemaal niet zo veel moeite kosten. Die ik heel gemakkelijk kan veranderen, zonder het gevoel te hebben dat ik niet optimaal van het leven geniet.
Intussen ben ik teleurgesteld in mezelf, dat ik met mijn oh-zo-slimme-brein nog steeds deze problematiek niet wereldwijd heb opgelost. Ben ik daar weer depressief over. Of over dat ik kennelijk behoorlijk arrogant ben, om dat van mezelf te verwachten.
Zucht. Laat maar, ik draaf door.
Maar het is wel een uitdaging hoor: een beetje voor jezelf kiezen èn een beetje voor de wereld…
29 juli 2023 op 08:57
Wat vervelend dat je hier last van hebt. Maar hoe normaal ook! Het is haast raar als je het niet niet zou voelen. 😉
Ook een paar gedachten van mij:
1. Juist goed dat we ook schuldgevoelens hebben, tot zekere mate, die geven aan dat je meer naar je waarden wilt leven en kunnen zo helpen in gedragsverandering.
2. Heb je het gevoel dat je klimaatdepressieve gevoelens je remmen? Zo ja, heb je voor jezelf al manieren om daaruit te komen?
(ik was van plan om hier de komende tijd nog eens over te schrijven)
3. Hoe interessant dat hierboven al een aantal reacties komen in de trant van ‘het is de overheid / het zijn de grote bedrijven’ of ‘wij als burgers zijn maar klein’.
Daar heb ik gemengde gevoelens over. Als in, het is helemaal waar, we moeten in het groots meer actie ondernemen. Ik heb niet voor niets als werk om dar voor elkaar te krijgen.
Tegelijkertijd: meestal worden die uitspraken ingezet als goedpraten van eigen gedrag of als excuus om niets te hoeven doen. Dan kunnen we het erover eens zijn dat anderen eerst iets moeten doen en gaan wij verder met ons leven.
Het klinkt zo machteloos. Terwijl wij allemaal – in welke situatie of positie we ook zitten – zoveel mogelijkheden hebben.
29 juli 2023 op 09:50
Deels machteloos, maar… ik merk ook dat ik sommige keuzes helemaal niet WIL maken… maar intussen heb ik er ook geen plezier meer in/aan. Dat laatste is even aanleiding voor dit stukje, want dat we er iets aan moeten doen is wat mij betreft onbetwist!
29 juli 2023 op 14:09
Inderdaad, als mensen het gebruiken om zelf niks te doen, dan vind ik de uitspraak van dat het de taak van de overheid etc is, ook niet juist.
Maar tegelijkertijd vind ik ook, dat mensen als individu maar een beperkte mate van invloed hebben. Je kunt braaf dingen recyclen (ben even onzeker, of dat goed Nederlands is ….. ), maar als de industrie alles maar in steeds meer plastic blijft verpakken, dan is het dweilen met de kraan open.
Of als je zelf bv heel erg op je waterverbruik let, dan is dat prima (itt tot mensen, die allemaal een eigen ppol in hun tuin zetten), maar als rivieren en beekjes en allerlei drainages ervoor zorgen, dat het water helemaal geen kans heeft om tot grondwater te worden, dan heb je daar ook weinig aan.
Dus ik denk, dat het gewoon allebei is. Je moet op je eigen gedrag letten, maar om het groter aan te pakken (of bv het dumpen van gif en het gebruiken van kankerverwekkende spullen – waar Veroniqzelf het als antwoord op mijn antwoord over had – te verbieden), daar heb je grotere groepen mensen/organisaties voor nodig. Daar bereik je als individu weinig.
En persoonlijk helpt mij het actief-lid-zijn van zo’n organisatie om met m’n klimaat (milieu) angst om te gaan. Ik voel me dan minder machteloos…..
29 juli 2023 op 17:01
Volgens mij zijn jullie allebei op meerdere fronten goed bezig. Ik probeer daar een voorbeeld aan te nemen!
Die dingen die je noemt, daar heb ik ook schuldgevoel bij: het feit dat ik denk “ja-maar-zij-maken-mijn-uitgespaarde-water-op” of zo. Dat je harder gaat meerennen om de boot niet te missen die je helemaal niet wilt halen, zoiets, de angst dat er niks voor mij overblijft. Stom vind ik dat van mezelf. Ik wil dat zij ook ergens mee bijdragen aan een houdbare wereld.
Het blijft een kunst, zó dicht bij het comfort te blijven dat mensen met elkaar mee gaan doen, maar tòch spijkers met aanzienlijke koppen slaan!
28 juli 2023 op 11:36
Dat machteloze gevoel bekruipt de meesten van ons wel eens, denk ik. Voor mezelf sprekend, herken ik het in ieder geval wel. Ik laat me echter niet gek maken door schuldgevoelens. Ik weet dat wij binnen onze mogelijkheden al jarenlang ons best doen. Dat levert misschien niet veel op, maar het is in ieder geval een minieme bijdrage. Het echte probleem is dat we bedonderd blijven worden door overheden en multinationals, die blijven streven naar winst voor de aandeelhouders ten koste van alles.
28 juli 2023 op 17:12
Enorm frustrerend inderdaad, dat de geldmolen maar moet blijven draaien en wij het maar ‘van onderaf’ moeten zien op te lossen. Het begint natuurlijk wel bij jezelf, het consumentisme en de mate waarin we ons laten verleiden, maar de èchte ‘schuld’ vind ik toch meer bij de megagrootverdieners en oorlogvoerders liggen… Als die nou eens wat meer verantwoordelijkheid namen voor het behoud van onze planeet! En intussen moet ik toch ook steeds m’n eigen geweten sussen…
28 juli 2023 op 09:51
De grootste verantwoordelijkheid ligt inderdaad bij de overheden en dan vooral in the USA, China en Indië waar de impact op het klimaat het grootst doorweegt. Wij hier in Europa ondernemen heel veel actie, hoewel dat voor veel mensen niet altijd even duidelijk is.
Individueel kan je veel doen ook al lijken dit druppeltjes op een hete plaat, maar toch merk ik dat meer en meer mensen inspanningen beginnen te doen, al was het maar vanuit practische overweging. Kijk bijvoorbeeld naar het succes van deelfietsen, elektrische fietsen en steps voor de kleine verplaatsingen rond en in het stadscentrum.
Ook het recycleren van ons afval, zowel thuis als in contrainercentra, het succes van kringloopwinkels en gelijkaardige wat de dingen een nieuw leven geeft in plaats van de afvalberg te vergroten.
We moeten één ding voor ogen houden, onze planeet is de grootste kathedraal die er bestaat en hij heeft ons geen cent gekost…. en toch hebben we eeuwen achter elkaar alles aan gedaan om hem af te breken. We kunnen op zijn minst starten met het stoppen van de afbraak en wie weet, zelf een paar stukken heropbouwen.
Als we dit met zijn allen doen, worden de resultaten op termijn zeker zichtbaar !
28 juli 2023 op 17:06
De groei van kringloopwinkels is een mooi voorbeeld ja, dat ongemerkt het taboe verdwijnt en we het ‘normaal’ gaan vinden om tweedehands te shoppen.
Maar jeetje, wat zijn die overheden laks, en het bedrijfsleven… ook al kun je helemaal niet wonen in een berg met geld…. een mooie planeet is veel handiger!
28 juli 2023 op 07:15
Ik snap je gevoel heel erg goed. Dat heb ik ook.
Wat ik ondertussen denk, is dat je niet al teveel kunt bereiken door je individuele gedrag te veranderen (dat geeft jezelf een minder hypocriet gevoel natuurlijk), maar dat je (=men) alleen wat kan bereiken in een groep van mensen, die zich met z’n allen voor iets inzetten (dus voor politieke en/of maatschappelijke veranderingen).
28 juli 2023 op 17:03
En tegelijk vind ik, als ik samen met anderen probeer om een verandering in te zetten, dat ik zelf het goede voorbeeld moet geven. Dan bekruipt me toch dat schuldgevoel bij ieder milieubelastend dingetje, en, eerlijk is eerlijk, dat zijn er nogal wat. Maar desalniettemin hoop ik dat kleine veranderingen in eigen gedrag geleidelijk aan leiden tot een gedragsverandering op grote schaal. En dan uiteindelijk moeten de grote jongens en overheden ooit een keer mee met wat de burger wil…? Wishful thinking…
Maar je hebt helemaal gelijk: in groepen georganiseerd is nòg effectiever.
28 juli 2023 op 20:09
Ja, ik vind ook wel dat ik bij mezelf moet beginnen. Maar veel dingen kun je als individu alleen toch niet veranderen. Dat moet de politiek en/of de grote bedrijven doen.
En tegelijkertijd moeten natuurlijk ook een hoop mensen (stemgerechtigden) het willen, anders kunnen ook de politici niks veranderen. Want vaak zijn dingen, die voor het klimaat en voor het milieu goed zijn, onpopulair en worden ze niet herkozen als ze dat soort dingen om willen zetten.
28 juli 2023 op 21:36
Ja, dat vind ik ook. Alleen vind ik ook dat sommige dingen geen kwestie van stemmen zijn, maar misdaden tegen de mensheid. Verbijsterend vind ik bijvoorbeeld dat er nog steeds PFAS mag worden geloosd. Of laatst weer, zo’n bedrijf dat medewerkers met kankerverwekkende stoffen laat werken en gif laat lozen, zonder in te grijpen. Ik vind niet dat we over dat soort dingen moeten stemmen, als je begrijpt wat ik bedoel.
Intussen heb je nog steeds gelijk dat de stemgerechtigden druk zouden moeten kunnen uitvoeren om beleid zodanig te veranderen dat de wereld nog een toekomst heeft.
Hoe gaat dat bij jou, met jullie activiteiten?