Hoe vaak op een dag zeg ik het? ‘Je moet…’ of nog veel vaker: ‘Ik moet…’ Gevolgd door: Je moet helemaal niks! En dan ook nog erachteraan: niks moet, alles mag… Ik moet wil niks moeten, er is altijd een keuze. Dus ik wil. Ik moet niet, ik wil.

Zo probeer ik het gevoel wat af te zwakken, van het ‘dragen van een last’, van het niet hebben van controle, van een machteloos gevoel. Het slachtoffer-gevoel. Door ‘ik wil’ te zeggen in plaats van ‘ik moet’, wordt het een keuze die ik zelf maak, en daarmee positiever. Want dat is toch fijn, zelf kiezen, doen wat je wilt? (Tja, het helpt dan niet als je wat last hebt van keuzestress en FOBO…)

Sinds ik type 1 diabetes heb, is het denk ik erger geworden. Want daar heb ik helemaal niet voor gekozen. En ik voel me er vaak door geleefd en ontregeld. Ik moet m’n koolhydraten nog tellen, ik moet nog bolussen, ik moet m’n reservoir vervangen… zo gaat het de hele dag door. Maar wat als ik nou moet vervang door wil? Want ik wil toch graag m’n bloedglucose proberen te regelen richting een gezonde waarde, niet te hoog, niet te laag, en daar doe ik die dingen voor. Dus ik wil. Het is soms nog extremer, als ik overvallen word door een hypo op een moment dat dat ècht niet uitkomt. Maar dan nog is het een keuze – tussen twee kwaden weliswaar – om me aan te passen en in te grijpen (of zelfs hulp te vragen brrr), of flauw te vallen of erger.

Eens even denken over een paar andere voorbeelden.

Ik moet nog boodschappen doen. Maar als ik niet ga, kan ik niet doen wat ik voor ogen had. Bijvoorbeeld niet koken wat ik wilde koken. Dus ik wil.

Ik moet op tijd op m’n afspraak komen. Anders moet ik misschien betalen, of ik maak iemand chagrijnig, of ik kwets iemand, of ik verspeel vertrouwen. Dus ik wil.

Ik moet belasting betalen. Als ik dat niet doe – of ik het er nou mee eens ben of niet, waar dat geld naartoe gaat – kom ik uiteindelijk zelfs in de gevangenis. Klinkt een beetje raar, maar uiteindelijk is dus ook dat een keuze. Dus ik wil. 😉

Maar… ik wil, dat klinkt alsof ik het er mee eens ben, als ik me soms toch gedwongen voel. En ik tégen wil zijn, m’n mening en frustratie wil uiten. Ik wil niet uitspreken dat ik iets wil, terwijl het meer een dilemma is, en ik helemaal die keuze niet wil hoeven te maken…

En dan nog iets. Als ik iets moet en het gedaan heb, dan kan iets afvinken, en mezelf innerlijk een schouderklopje geven. Dat voelt toch anders dan als ik iets zelf wilde. Dus betekent dat nou dat ik stiekem wil moeten?

Is het een soort verslaving, dat willen moeten? Moet Wil ik iets moeten, als een stok achter de deur? Of om het gevoel te hebben dat mijn handelen nodig is? Dat ik nodig ben? Is alles anders te vrijblijvend. Te makkelijk? Of te eigen-schuld-dikke-bult (wéér die FOBO)? Zoek ik een schuldige buiten mezelf?

Hoe het nou echt zit weet ik niet, maar het lijkt in de meeste gevallen wel aan te raden om dingen te beschouwen als een keuze in plaats van een verplichting. Willen in plaats van moeten. Zodat ik me bewust bent van het waarom, de werkelijke reden dat ik iets doe. En dan vooral als het gaat om dingen die ik wel degelijk voor m’n plezier doe. Zoals: ik moet wil die-en-die weer eens bellen! Die moet wil ik niet als een verplichting zien, ik verheug me er toch zeker op?! Dus ik wil!

Ik heb de indruk dat veel mensen hiermee bezig zijn, dat gevoel van moeten… en waarom gebruiken we dat woord zo veel? Is dat nou iets van deze tijd? Of waren we altijd al zo?